TEMEL GEOMETRİK KAVRAMLAR (NOKTA, DOĞRU, IŞIN, DOĞRU PARÇASI)

NOKTA

Geometrinin en temel kavramına nokta denir. Nokta tanımsız bir terimdir. Çevremizde noktaya şu örnekler verilebilir.

• Kalemin ucunun kağıtta bıraktığı iz
• Cümlelerin sonuna koyduğumuz nokta
• İki çizginin kesiştiği yer
• Noktanın boyutu (eni, boyu, yüksekliği) yoktur. Büyük harfle gösterilir.

DOĞRU

İki yönde istenildiği kadar uzatılabilen düz çizgiye doğru denir.

Doğru;

• Sonsuz sayıda noktadan oluşur.
• İki ucu sınırsızdır.
• Bir boyutludur yalnız uzunluğu vardır. Eni ve yüksekliği yoktur.

NOKTA İLE DOĞRUNUN İLİŞKİSİ

• Bir noktadan sonsuz sayıda doğru geçer. (Şekil – 1)
• İki noktadan sadece bir tane doğru geçebilir. (Şekil – 2)
• Doğru üzerinde sonsuz tane nokta vardır.

Aynı doğru üzerinde bulunan noktalara doğrudaş noktalar denir.

Örneğin yukarıdaki doğruda bulunan C, D noktaları doğrudaş (doğrusal) noktalardır.

DOĞRU PARÇASI

Bir doğru üzerinde yer alan farklı iki nokta ve bu noktalar arasında kalan kısıma doğru parçası denir.

Doğru parçaları sonsuza kadar gitmedikleri için belirli bir uzunluğa sahiptirler. Bir AB doğru parçasının uzunluğu sembolle |AB| şeklinde gösterilir.

ÖRNEK: AB doğru parçasının uzunluğu 5 cm ise bu uzunluk sembolle |AB| = 5cm şeklinde gösterilir.

*Uzunlukları birbirine eşit olan doğru parçalarına eş doğru parçaları denir. Eşlik '' ≅ '' sembolü ile gösterilir.

ÖRNEK: |AB| = 6cm ve |CD| = 6cm olsun. |AB| = |CD| olduğundan AB doğru parçası CD doğru parçasına eştir. Bu eşlik  [AB]  ≅ [CD] şeklinde gösterilir.

IŞIN

Başlangıç noktası sabit olup bir yönde istenildiği kadar uzatılabilen düz çizgiye ışın denir. Bir doğru parçasının bir ucuna sonsuz sayıda doğru parçası ekleyerek ışını elde edebiliriz.

AB doğru parçası [AB], B ucundan sonsuza kadar uzatılarak AB ışını elde edilmiştir.

AÇILAR VE AÇI ÇEŞİTLERİ

AÇILAR

AÇILARI İSİMLENDİRME VE SEMBOLLE GÖSTERME

Yukarıdaki açı AOB açısı, BOA açısı veya O açısı olarak isimlendirilir.

Sembolle

, , veya ​​​​​​​ şeklinde gösterilir.

AÇI ÇEŞİTLERİ

Açılar ölçülerine göre dik, dar, geniş ve doğru açı olarak sınıflandırılır.

DİK AÇI

Ölçüsü 90° olan açıya dik açı denir.

ÖRNEK: Aşağıdaki ABC açısının ölçüsü 90°’dir. Bu yüzden ABC açısı dik açıdır.

DAR AÇI

Ölçüsü 0° ile 90° arasında olan açıya dar açı denir.

ÖRNEK: Aşağıdaki ABC açısının ölçüsü 37°’dir ve 90°’den küçüktür. Bu yüzden ABC açısı dar açıdır.

GENİŞ AÇI

Ölçüsü 90° ile 180° arasında olan açıya geniş açı denir.

ÖRNEK: Aşağıdaki ABC açısının ölçüsü 135°’dir yani 90° ile 180° arasındadır. Bu yüzden ABC açısı geniş açıdır.

DOĞRU AÇI

Ölçüsü 180° olan açıya doğru açı denir.

ÖRNEK: Aşağıdaki ABC açısının ölçüsü 180°’dir. Bu yüzden ABC açısı doğru açıdır.

Bir AOB açısının ölçüsü sembolle s() veya m() şeklinde gösterilir.